Europees Parlementslid
„Mam heb je het boek gelezen?” Mijn eigen boekenlijst is al lang, maar van mijn zestienjarige dochter moet ik soms iets lezen dat zij indrukwekkend vond. Toen ze kleiner was, heb ik haar boeken gegeven en kunst getoond. Net als mijn ouders met mij deden. Ze las en keek met grote ogen, had een gevoel en een mening over alles. Dat is het mooiste. Met passie een eigen mening vormen op die leeftijd en de drang voelen om iets te delen.
De overdracht van kennis, de gelegenheid om vragen te stellen en samen gesprekken te voeren zijn erg belangrijk. In mijn gevoel is dit de ware rijkdom. Voeding voor je ziel. Iets dat niemand kan afpakken.
Het doorgeven gaat vanaf een gegeven moment in beide richtingen en dat is bijzonder aangenaam. „Mam, lees dit boek. Mam, heb je het boek gelezen?”
Axelle, mijn dochter, is zo gedreven dat ik vlammen uit haar ogen zie springen als ze mij de vraag stelt. Ik schuif alles opzij en maak tijd om het boek in het vliegtuig naar Italië te lezen. Wanneer ik in Rome land om naar het conservatief politiek festival Atreju van de Italiaanse premier Meloni te gaan, stuurt ze een whatsappbericht als reactie op een foto van mij die ik stuurde met, eindelijk, hét boek. „Yay” klonk het antwoord meteen.
Spannend. Ik moet voor het festival nog een toespraak voorbereiden want hier spreek ik over de toekomst van Europa en ook ontvang ik de Oriana Fallaci Prijs voor mijn inzet voor vrouwenrechten.
Het boek heet Sweet Sixteen, prachtig geschreven door Annelise Heurtier. Het verhaal speelt zich af in de jaren 50 in het zuiden van de Verenigde Staten waar negen zwarte tieners in het kader van een integratietraject naar blanke scholen proberen te gaan in de periode van de segregatie.
Eisenhower is president en stuurt het leger om de kinderen in de scholen te krijgen na enkele mislukte pogingen die de tieners amper overleefden. Want zoveel mensen willen de segregatie in stand houden.
Het boek is mooi en spannend geschreven. Is het toeval dat ik dit boek van haar kreeg toen ik zelf enorm aangevallen werd door links omdat alle zwarten volgens hen politiek links moeten zijn?
Ik zal het nooit echt weten, maar het mooie is dat je nooit echt weet waarom. In een boek komt iedereen iets anders tegen. Het is gewoon het delen waard. Op mijn buurt raad ik Sweet Sixteen aan. Het vertelt hoe een rechter, maar ook gewone mensen het verschil kunnen maken.
Twee scènes blijven me bij. Er staan duizenden mensen voor de school in Little Rock op de eerste dag om de negen kinderen die samen willen studeren met de anderen tegen te houden.
Kleine Madeleine staat plots alleen met haar boeken in haar handen tegenover betogers en politieagenten die hun geweer op haar richten. Ze is alleen, bang en kwetsbaar, maar vastberaden.Wanneer de menigte wilder wordt en dreigt te slaan beschermt ze haar hoofd instinctief met haar boeken. Ze lijkt in de val gelokt, de lachers aan de zijkant spreken over „een hamster” – zo noemen ze hun prooi. Kan ze het overleven?
Een andere tiener die aankwam met haar moeder, een van de negen studenten, wordt gezien en achtervolg door mannen met een zweep. Ze rent hard met haar moeder en ze zijn net op tijd weg met hun auto.
Maar wat gebeurt er met kleine Madeleine? Kleine Madeleine kan geen kant op. Een oude vrouw spuwt op haar rug. Madeleine rent naar de bushalte en gaat daar zitten. Wanhoop. De menigte komt aan. Onverschillige tieners genieten van haar angst.Maar plots komt een blank koppel naast Madeleine zitten. Het koppelt omringt haar en stapt met haar in de bus. Stenen worden tegen de ramen gegooid door boze mensen. Maar zo is Madeleine gered. Zij die als ongedierte werd gezien door de menigte. Net als de Joden vandaag wanneer ze vervolgd worden in moderne tijden.
De strijd tegen racisme is niet zwart-wit. Zoals dr. Martin Luther King het toonde, moeten we die samen voeren. Vandaag voelt het soms als een pijnlijk experiment om zwart en politiek centrumrechts te zijn.
Niet alleen omdat een deel van de mensen je automatisch als tweederangs centrumrechts mens wil behandelen maar vooral omdat de andere kant, links, je politiek wil doodknijpen.Hoe durf je? Waarom kregen allochtone mensen een knuffel aangeboden op straat wegens de uitslag van de verkiezingen in Nederland? Om iets te veranderen in een samenleving moet de eerste die het probeert veel opofferen.
Ik ben niet alleen dankbaar dat ik het boek las maar ook trots dat het moest. De dynamiek van de transmissie van kennis is in gang gezet.
Terwijl leerlingen in Frankrijk en andere Europese landen leraren bedreigen die artistiek naakt uit de 17de eeuw tonen in de klas om het verhaal van godin Diana en Actaeon te vertellen, zijn er hier en daar ook tieners die lezen en gulzig naar kunst kijken.Ik ben benieuwd naar het volgende boek.
Dit was de zeventigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.
