Europees Parlementslid
De facto is het niet de Europese Unie of een lidstaat die beslist over de toekomst van een asielzoeker, maar een mensensmokkelaar. Ons asiel- en migratiebeleid leggen we in handen van criminelen en we zijn er trots op. Wie daar kritiek op heeft, wordt beschouwd als harteloos. De wereld op zijn kop.
Het is echter duidelijk hoe het Europese migratiemodel de mensensmokkelaars beloont en de lidstaten bestraft. Dat bleek nog maar eens uit de voorstellen die goedgekeurd werden op de EU-migratietop van deze week in Luxemburg en die verder in het Europees Parlement worden onderhandeld.
Voorstellen die fundamenteel niks zullen oplossen en in het beste geval een doekje voor het bloeden zijn. Aan de kern van het probleem wordt immers niet geraakt: asielzoekers zijn verplicht om zich fysiek aan de Europees grens aan te melden om hun asielaanvraag in te dienen.
Een gevaarlijke en risicovolle tocht, zonder enige garantie op succes. Mensensmokkelaars verdienen er miljoenen aan. Nothing changes. Behalve het eigen geweten paaien.
Want de eerste stap van de asielprocedure zoals die vandaag bestaat, is het bereiken van de Europese grens. Dat is de fundamentele fout in ons asielsysteem.
Wie niet in staat is de grens in persoon te bereiken, moet er zelfs niet aan denken om kans te maken op de status van vluchteling.
Het hoeft geen betoog dat dit volledig in het nadeel werkt van degenen die bescherming het meest nodig hebben. Het huidige systeem laat hen collectief in de steek.
Zonder mensensmokkelaar geen asiel. Een snelle selectieprocedure aan de grens moet leiden tot snellere hulp aan hen die er recht op hebben.
Dat is de onderliggende visie van een van de twee aangenomen voorstellen tijdens de migratietop in Luxemburg: gesloten centra – met plaats voor 30.000 mensen – aan de Europese buitengrenzen voor asielzoekers uit landen met weinig kans op erkenning.
Binnen de twaalf weken moet hun aanvraag afgehandeld zijn. In geval van een negatief antwoord, moeten ze terug. Snel en efficiënt op papier, maar in de praktijk compleet onhaalbaar.
Het terugkeerbeleid is sinds lang een ramp en niets wijst op een verbetering. Overigens, een akkoord sluiten is één ding, het uitvoeren een ander.
De migratiedeal van de ministers klinkt misschien goed in de oren van sommigen, maar dit voorstel verandert helemaal niets aan de waanzinnige druk waaraan de Europese buitengrenzen in het oosten en in het zuiden van de EU zijn blootgesteld.
Asielcentra in landen van herkomst of in de buurt vormen de enige doeltreffende oplossing om de druk te verlichten. Zo breng je hulp dichter bij de mensen die niet in staat zijn om de overtocht te maken of te betalen. En zo breek je het verdienmodel van mensensmokkelaars.
Het externaliseren van het Europees asielbeleid is geen nieuw idee. Voormalig Raadsvoorzitter Donald Tusk opperde het al tijdens de vorige legislatuur, naar aanleiding van de migratiecrisis van 2015.
Ook Manfred Weber, de huidige kopman van de christendemocratische fractie in het Europees Parlement sprak zich eerder dit jaar uit voor asielcentra in Noord-Afrika.
Controversieel is het idee dus al lang niet meer. Waarom ligt het dan niet op tafel?
Het andere voorstel waar de ministers zich over buigen, gaat over een nieuwe variant van solidariteit, namelijk verplichte solidariteit.
De verdeling van asielzoekers over de lidstaten is altijd al problematisch geweest. Niet verwonderlijk: de instroom van asielzoekers is een logisch gevolg van zwakke buitengrenzen en dat is de verantwoordelijkheid van de EU.
De oplossing die hieraan tegemoet moet komen, is de lidstaten voor de keuze stellen: migranten opvangen of betalen. Het principe alleen al vind ik trouwens ronduit verwerpelijk.
En het prijskaartje is niet mals: 20.000 euro per niet-opgenomen asielzoeker. Een boete voor de lidstaten die niet mee willen opdraaien voor de schadelijke gevolgen van slecht beleid.
De kern van de zaak wordt dus ongemoeid gelaten en men kiest voor de zoveelste keer voor symptoombestrijding. Het nieuwe akkoord zal niets veranderen aan de ellenlange dodenlijst van mensen onderweg naar een beter leven. Integendeel.
Het doet niets anders dan een fout en wreed systeem bestendigen en de handel in menselijke misère bijzonder lucratief maken.
Daarom is de euforie over de uitkomst van de top in Luxemburg bijzonder misplaatst. Het gevonden compromis is allesbehalve ’humaan beleid’, een term waar de bevoegde eurocommissaris Johansson zo graag mee uitpakt.
Windowdressing is een betere term voor deze georganiseerde hypocrisie over de rug van kwetsbare mensen.
Dit was de zesenveertigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.
