Dat Jood zijn een misdaad lijkt te zijn geworden, zegt hoe ongezond onze samenleving is. Hoe verdeeld we zijn als volk. Hoe burgerschap niet meer de maatstaf is, maar hokjes. Hoe zijn we zo ver gekomen? De politiek heeft ervoor gezorgd door onze identiteit kapot te maken, bruggen kapot te blazen, gezinnen en vriendschappen te verscheuren.
Als het niet meer gaat over ideeën maar over hokjesdenken en gemeenschappen paaien, mensen verdelen, dan gebeurt het ergste. Nemen we nog tijd om elkaar te verstaan?
Antisemitisme aan de kaak stellen
Elke dag hoor ik dat het verkeerd is om antisemitisme aan de kaak te stellen. Om de status quo te willen doorbreken. Alsof zeggen dat het geen misdaad is om Jood te zijn een agressie is tegen moslims. Alsof het uitspreken van het woord antisemitisme onmiddellijk betekent dat je ’islamofoob’ bent - wat dat ook moge betekenen.
Ik ben altijd, zowel als kind toen ik rebelleerde tegen mijn angstaanjagende toestand als meisje en als volwassene - toen ik weigerde in een hokje te verblijven - verstoten door te veel mensen om wie ik veel gaf. De politiek kwam tussen ons. Omdat van mening verschillen pijn doet. Omdat zonder taboes voor zelfbeschikkingsrecht pleiten iets breekt.
’Kunnen Trump- en Harris-kiezers nog deur één deur?’
Is het veilig om een mening te hebben? Waarvan moet onze mening afhangen? Van onze afkomst? Van hoe rijk of arm we zijn? Van ons geslacht? Van wie we moeten plezieren? Of van wat we echt voelen?
Is het denken dan überhaupt nog toegestaan? Of moeten we gewoon doen alsof we allemaal hetzelfde denken? Kunnen vriendschap en liefde boven die gevoelens staan? Kunnen Trump- en Harris-kiezers nog door één deur of een bed delen?
Stel dat we als volk ons zouden scharen achter de noodzaak om verschillend te zijn, het idee van de democratie omarmen en dezelfde basiswaarden en normen dragen. Dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Dat Joden en moslims samen kunnen leven. Dat iedereen het recht heeft op een eigen mening, of je nu rijk of arm, zwart of blank bent. Dat naar elkaar luisteren en een gesprek boven geweld verkiezen de weg is naar een vreedzame samenleving.
Amerikaanse vlag en volkslied
Deze week ging ik naar een volksevent in Texas in de marge van de Amerikaanse missie van het Europees Parlement waaraan ik deelneem. Diep ontroerd was ik, en de hele zaal ook, toen een cowboy de tour deed op een paard met een Amerikaanse vlag. Eerst traag en dan snel, de emotie liep op, de mensen waren geraakt, ik voelde de liefde voor het vaderland (moederland!).
Ze zongen hun volkslied, toonden ontroerende beelden op het scherm over wat Amerika is, met de vlag als symbool en er waren dankwoorden voor de mensen die voor de vrijheid hebben gevochten zodat iedereen vandaag kan genieten. Met de gezamenlijke wens om in een samenleving te leven waar deze waarden overeind blijven, waar veiligheid en zorg de norm zijn en waar fierheid in elk hart is.
Niet alleen waren ze fier maar ook dankbaar om Amerikaan te zijn. Dit was voor de rodeo, een traditioneel Texaans evenement waar mensen naartoe gaan met hun vrienden of kinderen. Ik was daar met mijn rode cowgirllaarzen als een vreemde eend in de bijt. Maar tegelijkertijd ook als een vreemde eend die erbij zou kunnen passen.
Enkele mensen vroegen me na verloop ’where are you from?’ Dat ik eruitzag als een ’Texas girl’. Ik voelde dat ik het eigenlijk ook had kunnen zijn. Want wat is er meer te doen dan wat men hier doet en houden van wat men hier liefheeft? De gezamenlijke identiteit omarmen.
Stemmen voor Donald Trump of Kamala Harris
Toch zijn er mensen in de Verenigde Staten die elkaar niet meer spreken sinds de laatste verkiezingen. Ik ken een koppel uit Washington dat apart is gaan wonen; heb je Harris of Trump gestemd? Dat bepaalt of je een goed mens bent of de duivel. Het gaat niet meer over de democratie en de vrijheid om verschillende meningen te hebben. In Europa zijn er kapot gescheurde relaties door meningsverschillen over het Midden-Oosten of de Amerikaanse politiek.
Stel dat je eerst zou moeten opletten wie je wel of niet boos zou kunnen maken voordat je stemt of denkt wat je denkt, dan ben je niet aan het denken maar loop je op de gebaande paden. Als iedereen dat doet, dan weten we niet meer wie onze vrienden en familie zijn. Als we in elkaars ogen kijken, kunnen we elkaars ziel niet meer zien.
Jodenjacht in Amsterdam
Ik vind dat terreur verheerlijken niet kan, ongeacht je afkomst. Dat mensen vermoorden omdat ze Joods zijn niet kan. Dat belastinggeld verspillen om haat te financieren niet kan. Dat sport en cultuur in gijzeling nemen uit haat niet kan. Dat de steunmiddelen bij de mensen moeten komen die het echt nodig hebben en dat we daarom anders moeten durven handelen. Ik houd van iedereen die toch anders denkt en kan er nog een pintje mee delen.
Dat in een land vooral gefocust moet worden op wat ons bindt is het beste. Zoals de cowboys laten zien: een diepe liefde voor hun land en erfenis en wie van hier wil zijn moet zich feitelijk aansluiten door dezelfde waarden te delen en te beschermen. Wie op Jodenjacht ging in Amsterdam heeft geen excuus. Helaas is het feit dat dit mogelijk is geen verrassing.
FRA, het EU-agentschap voor de mensenrechten, schreef een jaar geleden dat bijna 100% van alle Joden in de EU discriminatie en bedreigingen hebben ervaren. Er is volgens het onderzoek geen andere minderheid in de EU die zo onder druk staat, wier leden zo veel gevaar lopen zodra ze de deur uitgaan. Hoe kan je dat verklaren?
Hoe gaan we als samenleving laten zien dat alle mensen gelijk zijn? Dat niemand vervolgd, verminkt of vermoord mag worden puur omdat je bestaat? Dat weet niemand. En daarom heeft Trump gewonnen.
Deze column verscheen op 9 november 2024 in De Telegraaf
