Dat Joe Biden en Kamala Harris verkozen zijn, laat zien dat je ook kunt winnen door fatsoenlijk, eerlijk en positief te zijn. Amerika werd onder meer door Ronald Reagan beschreven als the shining city on the hill, 'de stralende stad op de heuvel'. De afgelopen jaren is Amerika veel van die glans kwijtgeraakt. Het land plooide zich terug op zichzelf en probeerde te verdelen in plaats van te verenigen, isolationisme boven multilateralisme te stellen. Ik hoop dat dit nu zal veranderen. We moeten het nieuwe team beoordelen op komende feiten en kritisch blijven.
Maar eerlijk is eerlijk, deze verkiezingen brachten verandering. Kamala Harris brak door het glazen plafond en wordt de eerste vrouwelijke vicepresident en de eerste Afro- en Indiaas-Amerikaanse. Ik ben het niet altijd eens met wat Biden en Harris willen, maar de symboliek van wat het betekent om iemand in het Witte Huis te hebben zoals Harris valt niet te negeren. Het stuurt een hoopvolle boodschap naar miljoenen jonge meisjes - ongeacht hun kleur - dat het hoogste ambt in het land binnen handbereik is als je talent en ambitie hebt en bereid bent om keihard te werken. De verkiezingen braken ook een opkomstrecord. Er is nog nooit een president elect in de VS geweest die zoveel stemmen kreeg als Joe Biden. President Donald Trump heeft het op een na hoogste aantal.
Verdeeldheid aanwakkeren is gemakkelijk, niet in de laatste plaats omdat angst en woede sterke motiverende krachten kunnen zijn. Maar het duo Biden-Harris herinnert ons eraan dat je nog steeds kunt winnen door met mensen met andere afkomsten, achtergronden en overtuigingen een brede coalitie te vormen rond een bepaald project. Het project is misschien niet volledig het mijne, maar we kunnen niet negeren dat Biden en Harris een groep in Amerika hebben bereikt die al lang genegeerd werd. Als het duo echt de verbindende factor van Amerika wil zijn, moet het naar die mensen luisteren; zowel links als rechts.
In Vlaanderen zijn er ook mensen, zowel op de linker- als rechterflank, die zich niet gehoord voelen. Als we niet naar alle mensen luisteren, vliegen ze naar de extremen. Want zij willen een project dat ook het hunne is.
In een tijd waarin mensen nog maar zelden elke pagina van een verkiezingsprogramma lezen, krijgen de toon en stijl van campagnes meer aandacht dan linkse of rechtse beleidskeuzes. Terwijl mensen juist een weloverwogen keuze zouden moeten kunnen maken.
De Amerikaanse politiek probeert te vaak kiezers in demografische groepen op te splitsen. Op de verkiezingsavond waren velen verrast dat zwarten of latino's uit Florida op Trump stemden. Waarom? Vanwege hun huidskleur? Als zwarte vrouw merk ik dat mensen altijd woorden in mijn mond leggen, omdat ze denken te weten waar een zwarte persoon voor staat. Individuen stemmen anders, zelfs binnen hetzelfde huishouden, ongeacht hun huidskleur. De veronderstelling over groepsdenken moet stoppen. Het kan zelfs de sleutel zijn tot electoraal succes.
De nieuwe president heeft veel werk voor de boeg. Hij moet Amerika uit de greep van de covid-19-uitbraak zien te krijgen. De uitdaging om de economie weer op de been te brengen, vertoont overeenkomsten met de erfenis waarmee hij in 2009 als vicepresident na de crash mee aan de slag moest. De president elect wordt geconfronteerd met crises over de hele wereld die oproepen tot Amerikaans leiderschap en multilateralisme. Van China's poging om de democratie te vernietigen en Taiwan te isoleren, tot het herstel van het Navobondgenootschap, Poetins verdeelpogingen in het Westen, Syrië, het oostelijke Middellandse Zeegebied, Libië, Wit-Rusland, de Sahel, de Brexit, Nagorno-Karabach, Iran en het nucleaire akkoord en islamitisch extremisme.
Biden zal waarschijnlijk te maken krijgen met een verdeeld congres, waarbij hij voor elke belangrijke beleidsuitvoering het gangpad moet oversteken. Maar zijn team is beter geplaatst om dit gespleten politieke landschap te overwinnen dan dat van Trump. Bij de begrafenis van senator John McCain merkte Joe Biden op dat hij en de Republikein McCain vroeger door hun fractieleiders werden gestraft omdat ze samen in de Senaatskamer zaten. Voor hem waren ze tegenstanders, geen vijanden. Die houding is iets waarin ik altijd heb geloofd, en is wat zowel Amerika als Vlaanderen nu nodig heeft.
Het is mogelijk dat we nog twee maanden een boze en wanhopige Trump in het Witte Huis zullen zien. Het was geen verrassing dat hij op de golfbaan was toen de overwinning van Biden-Harris werd aangekondigd. Ik hoop dat hij snel over dit verlies heen raakt en, zoals een burgemeester in Pennsylvania zei, 'zijn grote jongensbroek aantrekt' en waardig vertrekt. De VS en de wereld staan voor te veel uitdagingen om met een kribbige Amerikaanse president te zitten tot januari.
De nieuwe president moet het Amerikaanse leiderschap herstellen en de democratieën van de wereld bereiken. Het is tijd om autocraten zoals Erdogan en Poetin erop te wijzen dat ze geen luisterend oor meer zullen hebben in het Witte Huis. Het is tijd dat Amerika opnieuw een gerespecteerde stem op het wereldtoneel wordt. Maar dat is allemaal voor januari. Vandaag vieren we dat democratie, diversiteit en fatsoen deze verkiezingen hebben gewonnen. Ik hoop dat het een trend in gang zet in de rest van de wereld over hoe we aan politiek doen.
