Te snel rijden of je boete niet betalen? Dit is natuurlijk het ideale recept om agenten te ontmoedigen. Ze starten boordevol idealen, maar krijgen het al vlug mentaal zwaar en eindigen finaal compleet gedesillusioneerd. Je gaat immers bij de politie omdat je de samenleving wil beschermen. Omdat je de misdaad wil aanpakken. Omdat je via dialoog mensen positief wil benaderen. Je gaat niét bij de politie om verlamd toe te kijken hoe normen vervagen en alles uit elkaar valt.

In de politiek veroordeelt men permanent elke vorm van politiegeweld, en dan vooral tegen allochtonen, maar politici hebben het doorgaans een stuk lastiger om het geweld tegen de politie te benoemen. Als je dat zegt, ben je racistisch. Het is intussen nochtans algemeen bekend dat er in een stad zoals Brussel no go-zones zijn, waar mensen de politie, de ambulance of de brandweer bellen om hen vervolgens aan te vallen of te bekogelen. Zo ontstaan er stilaan hele wijken waar de politie zelf ook niet meer veilig is.

Toen ik gemeenteraad- en politieraadslid was in Brussel zag ik agenten in tranen hun verhaal met me delen omdat mensen die zij overdag arresteerden ’s avonds vrolijk opnieuw op straat liepen en hen uitlachten of bedreigden, terwijl zij daar de volgende dag opnieuw moesten patrouilleren. Dan worden ze bespuwd en beledigd, soms aangevallen. Ik herinner me een wijk waar de agenten zelfs liever niet meer naartoe gingen. Hoe kunnen vrouwen daar dan alleen op straat lopen? En hoe wil je dan beletten dat drugs daar op straat gewoon in het openbaar verhandeld worden, en dat steeds meer mensen bang worden om daar rond te wandelen?

In vele Europese landen en grote steden lijdt justitie aan dezelfde kwaal. Geen haan die ernaar kraait als iemand eerst de politie bedreigt en vervolgens opnieuw vrij rondloopt. Net deze lakse aanpak verklaart waarom zoveel mensen geen respect meer hebben voor autoriteit en openbare orde. Maatschappij-breed is niet enkel het respect voor politiewerk enorm afgenomen, ook de vijandigheid en agressiviteit zijn exponentieel gegroeid. Deze minachting voor mensen die goed willen doen, illustreert de geleidelijke desintegratie van de morele structuur van onze samenleving.

Falend beleid goedgepraat

Politici houden er vaak een eenzijdige benadering op na. De politie is slecht. De politie is racistisch. De politie is gewelddadig. Het omgekeerde discours hoor je zelden. Geradicaliseerde mensen worden met te veel tolerantie behandeld. Loopt het fout, dan wordt het falend beleid goedgepraat. Zelden wordt de vraag gesteld hoe we de politie kunnen helpen om haar werk in veiligere en betere omstandigheden uit te voeren. Europa is de VS niet, en George Floyd is niet op Europese bodem vermoord. En dus moeten we onze agenten helpen hun werk goed uit te voeren. Elke organisatie telt wel enkele rotte appels (en deze moeten verwijderd worden via de bestaande procedures), maar de overgrote meerderheid van de agenten vervult zijn job met veel waardigheid en met respect voor het publiek dat ze dienen, in vaak gevaarlijke omstandigheden.

Samenleving kan niet overleven zonder orde

We hebben als politiek de politie in de steek gelaten. Er wordt heel veel gesproken over geweld door de politie maar haast nooit over geweld tégen de politie. Als de politie aangevallen wordt, is het niet alleen een korps dat geraakt wordt, maar net zo goed het hart en de ziel van onze rechtstaat, van ons hele systeem zelfs. Dit ondergraaft ook het maatschappelijk contract. Een samenleving kan niet overleven zonder orde, respect en rechtszekerheid.

De vaststelling dat geboefte vrij kan blijven rondlopen en toeslaan, zelfs nadat een terreurdaad aangekondigd werd, bewijst dat we het echt niet meer menen. Het bewijst ook dat we in een laks en falend systeem leven. De brutale moord op een agent had voorkomen kunnen worden als justitie beter haar werk had gedaan en onmiddellijk in actie was gekomen. Hoe vaak nog moeten we in shock ontwaken alvorens we ook het geweld tegen de politie ernstig gaan nemen?

 

Dit was de twintigste column van Assita Kanko voor De Telegraaf.

www.telegraaf.nl