‘Ga maar lekker thuis pijnlijk bloeden’

k was gechoqueerd toen ik las over de plannen om vrouwen met pijnlijke maandstonden betaald menstruatie­­verlof te geven. Spanje heeft daartoe zelfs een concreet wetsvoorstel klaar. Op het eerste gezicht lijkt dat een genereus gebaar, maar het is een vorm van ­onderwerping van de vrouw en een keuze voor fatalisme.

Ga maar lekker thuis pijnlijk bloeden, terwijl iemand anders je job doet, zo komt dat over. De overheid heeft geen tijd en misschien ook geen zin om de oorzaak van je menstruatiepijn onder de loep te nemen, om grondig na te gaan hoe dat aangepakt kan worden en zo vrouwen en meisjes een ­leven zonder menstruatiepijn te ­garanderen. Die vorm van politieke luiheid verklaart waarom er een vertraging van minstens zeven jaar is om ­endometriose te diagnosticeren. En nog meer vertraging om die ziekte, die de belangrijkste oorzaak is van onvruchtbaarheid, ­wereldwijd te behandelen. Pijnlijke maandstonden zijn daar een van de symptomen van.

Ik hoorde schrijnende verhalen van vrouwen in dit land die op 13-jarige leeftijd te horen kregen dat ze de pil moesten slikken of zich meer moesten vermaken om minder pijn te hebben. Het bleek later endometriose te zijn. Die kinderen liepen vaak school mis, nu ze volwassen zijn, moeten ze vaak verstek laten gaan op het werk. Sommigen zullen nooit kinderen kunnen krijgen of een normaal sociaal leven kunnen leiden wegens de ­laattijdige behandeling. Die vrouwen zijn hun waardigheid kwijt, maar sommige politici verkiezen betaald menstruatieverlof boven een structurele oplossing. Pleisterbeleid en klaar. Soms lijkt het alsof we nog in de middeleeuwen leven.

De pijn bij het menstrueren is niet normaal en de overheid mag de medische verwaar­lozing van vrouwen niet institutionaliseren. Vrouwen met pijnlijke maandstonden verdienen beter dan een luie politieke geste die door iemand anders betaald moet worden. 

Menstruatieverlof is dus niet het antwoord. Ik ben er resoluut ­tegen, want het leidt tot nog meer discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt en fnuikt de financiële eman­cipatie van vrouwen.

Het is menstruatie-armoede – zowel ­financieel als mentaal – die een leven lang wordt doorgetrokken. Veel jonge meisjes hebben geen toegang tot de nodige hygiënische producten. Volwassen vrouwen die wegens menstruatiepijn minder kunnen werken of minder snel carrière maken, worden een tweede keer in de steek gelaten. Vrouwen worden op die manier ­levenslang achtergesteld. 

Ik heb zelf, net als mijn zus, ontzettend veel menstruatiepijn. Toen ik ­tiener was in mijn geboorteland Burkina Faso, ­beschikte ik niet over maandverband. Mijn vriendinnen en ik waren best creatief in het omgaan met onze menstruatieperiodes, maar onze pogingen waren niet altijd even efficiënt. Vaak moest ik enkele dagen per maand thuisblijven omdat ik mijn bloed niet kon verbergen. Ik zou me dood hebben geschaamd mocht ­iemand hebben gezien dat ik doorlekte, wat regelmatig gebeurde. Dat, en de pijn, bedreigden mijn educatie­proces op cruciale momenten. Terwijl juist die toegang tot onderwijs zo belangrijk is, het is de weg naar zelf­beschikking. Net zoals een baan bepalend is voor je vrijheid. En toch is menstruatie-armoede wereldwijd – zowel in welvarende als in armere landen – nog altijd een probleem. Menstruatie is geen verrassing voor een samen­leving. Is het dan zo moeilijk om die biologische realiteit uit de taboesfeer te halen en te integreren in het beleid? 

Menstruatiearmoede is verschrikkelijk. Het is niet alleen een probleem in het kleine West-Afrikaanse dorpje waar ik opgroeide, ook hier in Europa is het helaas nog schering en inslag. Het tast je eigenwaarde aan en beïnvloedt je levenskwaliteit en je toekomst. Als volwassen werkende vrouw kan ik me maandverband en andere benodigdheden zoals anticonceptie veroorloven. Maar een ­leven zonder pijn is niet op individueel niveau te koop. 

Dat meisjes en vrouwen thuis moeten blijven van school of werk wegens menstruatiepijn of armoede is een symptoom van mislukking voor een hele samenleving. Dat meisjes en vrouwen alle lasten van de reproductieve gezondheid moeten dragen is dat evenzeer. Er moet dringend verandering komen, zodat onze dochters zeggenschap over hun lichaam krijgen. Zodat hun eigenwaarde niet meer geschaad wordt door menstruatieschaamte, menstruatiepijn en menstruatie-armoede. Als vrouw verliezen we maandelijks al genoeg bloed, het minste wat we zouden moeten krijgen is betaalbare opvangmiddelen daarvoor. 

En die pijn, die is echt niet normaal.