Tijdens een debat in de Commissie voor Justitie en Binnenlands Beleid over de onderhandeling en toepassing van terugkeerakkoorden met de Europese Commissie, wees Europarlementslid Assita Kanko er vandaag op dat deze toestand onhoudbaar is. “De verhoging van het terugkeerpercentage van afgewezen asielzoekers zou een politieke prioriteit moeten zijn voor de Europese leiders. De coronapandemie heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in de lage terugkeerpercentages die we dit jaar voorlopig registreerden, maar het systeem botste al veel langer tegen zijn limieten aan.”
Toestand is onhoudbaar
Vrijwillige terugkeer werkt niet
Sommige Belgische en Europese politici blijven de nadruk leggen op de vrijwillige terugkeer. Ze hebben duidelijk geen lessen getrokken uit het verleden, meent Kanko. “We weten intussen dat het systeem van vrijwillige terugkeer niet werkt. Kunnen we het dan nu misschien ook over een andere boeg gooien in plaats van een dood paard te willen reanimeren? Daarnaast vormen uiteraard ook de passiviteit en het gebrek aan dwingend wettelijk kader binnen de EU-lidstaten en bij hun regeringen een deel van het probleem.”
Hervestigingsakkoorden met tal van landen
Om de lidstaten te ondersteunen in hun inspanningen op het vlak van migratiemanagement, publiceerde de Commissie op 16 april al enkele richtlijnen rond de implementatie van relevante EU-bepalingen inzake asiel- en terugkeerprocedures en hervestiging. Momenteel heeft de EU formele hervestigingsakkoorden met Turkije, Pakistan, Rusland, Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Moldavië, Oekraïne, Wit-Rusland, Albanië, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Noord-Macedonië, Servië, Kaapverdië en Sri Lanka. Daarnaast lopen er onderhandelingen daarover met Marokko, Algerije, Tunesië, China, Jordanië en Nigeria.
Aanpak terugkeer en hervestiging volledig herbekijken
Het is hoog tijd om onze aanpak rond de terugkeer en hervestiging volledig te herbekijken, vindt Assita Kanko. “Achterkamerdiplomatie en het herbekijken van de technische afspraken met landen van herkomst kunnen hierin zeker een rol spelen. Maar we moeten ook verder durven te gaan: sommige landen van herkomst proberen de boel al jarenlang te vertragen. Het is nu tijd om nagels met koppen te slaan, en de EU moet bekijken welke instrumenten ze daarvoor kan inzetten. Denk aan visa of aan financiële steun. Enkel door duidelijke spelregels vast te leggen rond terugkeer en hervestiging, kunnen we het systeem opnieuw op de sporen krijgen. Hiermee winnen we niet enkel het vertrouwen van onze burgers terug, we geven ook een duidelijk signaal aan die mensen die vervolgd worden en dus ook recht hebben op asiel. Tegelijk moeten we - parallel hiermee - ook werken aan de aanbodzijde, en de strijd tegen de mensenhandel opvoeren.”